گیاه آویشن: خواص، کاربردها و گونه‌های مختلف

گیاه آویشن (Thymus) به خانواده نعناع (Lamiaceae) تعلق دارد و شامل حدود 350 گونه مختلف است که هر یک از آنها دارای خواص و ویژگی‌های منحصر به فردی هستند. از آویشن معمولی گرفته تا آویشن لیمویی و آویشن خزنده، هر گونه از این گیاه می‌تواند در طب سنتی و مدرن مورد استفاده قرار گیرد و به بهبود سلامت عمومی بدن کمک کند. مصرف منظم این گیاه به صورت دم‌نوش، استفاده موضعی از روغن آن و حتی افزودن به غذاها می‌تواند به بهبود سلامت کلی بدن کمک کند. با شناخت بهتر گونه‌های مختلف آویشن، می‌توان از خواص متنوع و بی‌نظیر این گیاه بهره‌مند شد. در این مقاله، به بررسی برخی از معروف‌ترین گونه‌های آویشن و ویژگی‌های آن‌ها می‌پردازیم.

آویشن معمولی (Thymus vulgaris) : آویشن معمولی، که به آویشن باغی نیز معروف است، یکی از پرکاربردترین گونه‌های آویشن است. این گیاه به صورت بوته‌ای کوچک و چندساله رشد می‌کند و برگ‌های کوچک و معطری دارد. تیمول و کارواکرول، دو ترکیب اصلی موجود در این گونه، دارای خواص ضدباکتریایی، ضدقارچی و ضدالتهابی هستند. آویشن معمولی به عنوان ادویه در آشپزی و همچنین در تهیه داروهای گیاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آویشن لیمویی (Thymus citriodorus): این گونه از آویشن پهن برگ درختچه ای همیشه سبز کوتوله خزنده با ساقه های چوبی و ریشه می باشد که شباهت زیادی به آویشن وحشی (Thymus serpyllum) دارد، اما مقداری بزرگتر می باشدو  برگ‌های آن پهن‌تر است و همه ساقه‌ها شاخه‌های گلدار را تشکیل می‌دهند. ساقه های مایل به قرمز از نظر مقطع مایل به قرمز و دارای کرک در لبه ها است . 

برگها به صورت جفت مخالف با ساقه های کوتاه است و تیغه های بیضی شکل خطی دارای پایه های مخروطی و حاشیه های دندانه نشده هستند. این گیاه در تیر و مرداد گل می دهد. گل‌های معمولاً صورتی یا ارغوانی چتری‌های گرد تشکیل می‌دهند و هر کدام یک کاسه گل لوله‌مانند و یک تاج کرک‌دار لوله‌ای نامنظم دارند. گلبرگ بالایی شیاردار و پایینی بزرگتر از دو گلبرگ جانبی است و دارای سه لوب صاف است که یک لبه را تشکیل می دهند. هر گل دارای چهار برچه بیرون زده و دو برچه ذوب شده می باشد .

آویشن خزنده (Thymus serpyllum): آویشن خزنده از گیاهان دارویی است که دارای خواص های گوناگونی می باشد . از آنجایی ک گیاه کوچکی است که سطح زمین را همچون چمن می‌پوشاند. گلهای کوچک زیبایی به رنگ بنفش دارد که به هنگام شکفتن منظره زیبایی را پدید می‌آورد. ساقه این گیاه باریک بلند و خزنده است  که در اطراف آن برگ قرار گرفته است . آویشن خزنده به علت عطر خوبی ک دارد کل فضا را عطر اگون میکند. به صورت گیاهی چندساله کشت می‌شود که در برخی مناطق سردسیر به صورت یکساله کشت می‌شود.

آویشن پشمی (Thymus pseudolanuginos) : این گونه آویشن پشمی یک گیاه سجده ای بسیار کوتاه از خانواده نعناع از اروپا می باشد .گیاه آویشن پشمی به راحتی در خاک های متوسط، خشک تا متوسط، با زهکشی خوب در آفتاب کامل رشد می کند. گیاهی است خزنده و چند ساله با پایه چوبی که به عنوان پوشش زمین استفاده می شود. ساقه های مودار (این پشمی ترین آویشن است) باعث ایجاد نام رایج می شود . به عنوان یک سطح کوچک پوشش زمین یا پرکننده بین سنگ های پله ای بهتر است. روی صخره های کوچک یا روی تاقچه های باغ صخره ای پخش می شود.

آویشن اوراسیایی (Thymus pannonicus): نام دیگر اویشن اوراسیایی  آویشن مجارستانی می باشد گیاه آویشن  در طب قدیم و پزشکی جایگاه مهم و ویژه ای را به خود اختصاص  داده است. اویشن اوراسیایی  در مراتع خشک باز، مراتع و صخره ها رشد می کند.این گونه آویشن بوی خاص و دلپذیری شبیه به لیمو دارد. که از آن برای معطعر کردن مربا و انواع شیرینی ها استفاده می شود.

آویشن زیره ای (Thymus herba-barona): Thymus herba-barona گونه ای از آویشن بومی کورس، ساردینیا و مایورکا می باشد . اکثرا اوقات  با نام رایج آویشن زیره سیاه نیز شناخته می شود، زیرا دارای رایحه ای قوی شبیه زیره سیاه می باشد  که می توان از آن به عنوان جایگزین در هر دستور پختی استفاده کرد. آنها در اواخر بهار و اوایل تابستان تولید می شوند و برای زنبورها و پروانه ها جذاب هستند.